به نقل از «جام جم آنلاین»

«ترویج» مغفول‌ترین رکن نشر است

تاریخ انتشار: ۹ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۲۲۰۹۷

جای خالی تجربیات بومی و ایرانی در ترویج کتاب
مجد‌‌الدین معلمی، مدیرعامل «بنیاد کتاب» سازمان تبلیغات اسلامی هم در این نشست با اشاره به این‌که در بین ارکان مختلف نشر، رکن ترویج مغفول‌ترین رکن نشر است، عنوان کرد: هم در تولید کتاب، انباشت تولید داریم و هم در توزیع کارهایی صورت گرفته است اما در حوزه تبلیغ و ترویج تعداد افراد فعال بسیار کم است که امید است این کتاب‌ها به فعال‌تر شدن این حوزه کمک کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با اشاره به تجربیات ایران در حوزه ترویج کتاب، گفت: در کتاب‌ها بیشتر از تجربیات خارجی‌ها مثال آورده شده و خیلی بیشتر می‌شد از تجربیات بومی و ایرانی که انجام شده و بعضا توفیقاتی هم حاصل شده است، استفاده کرد.

 تولید درس‌نامه‌ و راهنمای ترویج و تبلیغ کتاب
مریم چهرقانی، از نویسندگان این دو کتاب هم در سخنانی ضمن اشاره به قصه نگارش این دو کتاب، عنوان کرد: این روزها همه‌جا صحبت از ترویج کتاب و مطالعه است و از فعالان مجازی و بلاگرهای کتاب گرفته تا سازمان‌ها و نهادهایی که بحث ترویج کتاب و کتابخوانی در وظایف و ماموریت‌هایشان تعریف شده و... به نحوی بحث ترویج کتاب و کتابخوانی را انجام می‌دهد.
وی ادامه داد: در واقع یک‌سری فعالیت‌ در حوزه ترویج کتاب و کتابخوانی در حال انجام بود اما یک خلأ وجود داشت، آن هم این‌که هیچ متن، سند و منبع مکتوب و مدون به‌عنوان راهنما در دسترس و اختیار نداشتند، بنابراین ما تصمیم گرفتیم متونی در حوزه ترویج کتاب و کتابخوانی تولید کنیم تا مورد استفاده هر کسی که می‌خواهد وارد این حوزه شود، قرار گیرد.
چهرقانی ضمن بیان این‌که مخاطبان کتاب «ترویج کتاب: راهنمای عملی» را ناشرها، کتابفروش‌ها، نویسندگان، بلاگرها، کتابخانه‌ها، کتابدارها و همه نهادها و سازمان‌های فعال در حوزه ترویج و تبلیغ کتاب و کتابخوانی تعریف کردیم، اضافه کرد: این کتاب سعی می‌کند دیدگاهی که کار ترویج کتاب یک کار کاملا فرهنگی است را یک مقدار کنار بزند و دیدگاه جدیدتر و تازه‌تری در این حوزه به وجود بیاورد.
نویسنده کتاب ترویج کتاب: راهنمای عملی اضافه کرد: این کتاب می‌گوید اگر قرار است ما در هر جایی با هر عنوانی کار ترویج کتاب انجام دهیم، باید به اصول آن اشراف داشته باشیم و بدانیم ترویج کتاب موفق چه شاخص‌ها و روش‌هایی دارد.
چهرقانی تاکید کرد: در این کتاب می‌خواهیم بگوییم کتاب باید به سمت مخاطب برود و به دست او برسد و این وسط باید تسهیلگری انجام شود که همان روش‌های ترویج کتاب است.
وی درباره کتاب «پیش‌پرده کتاب: راهنمای تبدیل بینندگان به خوانندگان» هم عنوان کرد: یکی از ابزارهای فراگیر برای معرفی، تبلیغ و ترویج کتاب، ویدئوهای معرفی کتاب یا «بوک‌تریلر» یا «پیش‌پرده کتاب» است که به‌شدت مورد توجه قرار گرفته است.
چهرقانی با اشاره به این‌که اولین نمونه بوک‌تریلرها سال ۲۰۰۸ در آمریکا استفاده و ارائه شده؛ اضافه کرد: جالب است تجربه‌ای که در جهان هم خیلی سابقه ندارد، در کشور ما بسیار مورد استقبال قرار گرفته اما عمده تلاش‌ها ناآگاهانه و به اصطلاح دلی انجام می‌شد، لذا فکر کردیم بد نیست یک درسنامه و راهنما در اختیار علاقه‌مندان و فعالان این حوزه قرار دهیم تا بدانند کاری که انجام می‌دهند، چه هست، چه قالب‌هایی دارد و چه استانداردهایی برای آن تعریف شده است. وی درباره فایده این روش تبلیغ و ترویج کتاب هم عنوان کرد: پژوهش‌هایی انجام گرفته که ثابت می‌کند کتاب‌هایی که برای آنها تریلر یا پیش‌پرده تولید شده، ۶۰ درصد بیشتر از دیگر کتاب‌ها شانس رسیدن به دست مخاطب را دارند، لذا حداقل فایده پیش‌پرده کتاب این است که ۵۰ درصد بازدید سایت را افزایش می‌دهد.
 
مخاطب عام و خاص
مصطفی آهنگر، دیگر نویسنده کتاب‌های «ترویج کتاب» و «پیش‌پرده کتاب» هم ضمن اشاره به اشتراکات گروه نویسندگان این کتاب‌ها عنوان کرد: با توجه به رشته دانشگاهی و فعالیت در بخش‌های کتابداری و نهاد کتابخانه‌های عمومی با فضای کتاب و کتابداری بیگانه نبودیم تقریبا از آنچه در حوزه علمی و عملی ترویج و تبلیغ کتاب اتفاق می‌افتاد، آگاه بودیم.
 
کتاب‌هایی برای کمک به وضعیت کتابخوانی
حامد علی‌اکبرزاده، رئیس سازمان انتشارات جهاددانشگاهی در این نشست گفت: این کتاب‌ها در راستای ماموریت‌هایی که مجموعه ما در حوزه ترویج کتاب در دانشگاه‌ها دارد، منتشر شده است. امیدواریم به وضعیت مطالعه و کتابخوانی در بین جامعه و به‌‌ویژه دانشجویان که مخاطبان اصلی مجموعه ما هستند، کمک کند.
 
تجربه علمی در خدمت ترویج کتاب و کتابخوانی
اسماعیل جانعلی‌پور، مدیرکل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌‌های فرهنگی وزارت ارشاد هم در سخنانی ضمن اشاره به تالیف این دو کتاب توسط گروه نویسندگان، عنوان کرد: این کتاب‌ها نتیجه کار جمعی است و نویسندگان آنها اشتراکات زیادی دارند که از جمله آن مواجهه مستقیم با حوزه ترویج کتاب در نهاد کتابخانه‌های عمومی است.

منبع: ضمیمه قفسه کتاب روزنامه جام‌جم

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: کتاب ترویج جهاددانشگاهی ترویج کتاب و کتابخوانی حوزه ترویج کتاب پیش پرده کتاب کتاب ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۲۲۰۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برای تقویت میدان کتاب کودک و نوجوان چه باید کرد؟

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، دوران کودکی و نوجوانی، مهم‌ترین دورانی است که در آن شخصیت، هویت و سبک زندگی افراد شکل می‌گیرد و نظام‌های اعتقادی و ارزشی در نهاد آنان پایه ریزی می‌شود. ازاین رو، تولید و مصرف محتوا در زیست بوم فرهنگی کودک و نوجوان، ضرورتی راهبردی و سبک ساز است. در این میان، «محتوای ادبی» در پویایی این زیست بوم و الگوسازی در زمینه سبک زندگی، نقشی پررنگ دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهند، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است.

دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش‌های مجلس در پژوهشی با عنوان «تولید و ترویج محتوای ادبی برای کودک و نوجوان؛ واکاوی سیاستی و راهکارهای تقنین» آورده است، سیطره محصولات و خدمات ادبی، هنری و رسانه‌ای بر سبد مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان، تولید و مصرف محتوا در این زیست‌بوم را به ضرورتی راهبردی تبدیل کرده است. در این میان، محتوای ادبی می‌تواند در پویایی زیست‌بوم و الگوسازی در زمینه سبک‌زندگی، نقشی پررنگ داشته‌باشد. زیرا پیوند محتوای ادبی با زیبایی‌ها و جاذبه‌های هنری ناگسستنی بوده و در چنین بستر و قالبی، ظرفیت فراوانی برای انتقال پیام‌ها و مفاهیم به ظریف‌ترین و مؤثرترین شکل وجود دارد. 

* سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است

این پژوهش بیان می‌کند که بنابر بررسی چارچوب سیاستی کنونی، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است. همچنین سیاست‌های واضح، ملموس و هدفمندی در این زمینه وجود ندارد. در مصوبات و مقررات تخصصی‌تر نیز راهبردهای موجود کم‌رمق بوده و جامعیت لازم را ندارند. بررسی آرایش نهادی این حوزه نیز نشان‌دهنده فعالیت جزیره‌ای، موازی‌کاری و تشتت در تولی‌گری است. 

* نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان

این پژوهش نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان را به‌عنوان یکی از چالش‌های تولید و ترویج محتوای ادبی برای این قشر دانست و بیان کرد که خلأ برنامه راهبردی، تلقی نشدن مسائل کودک و نوجوان به‌عنوان اولویتی بنیادین و ضعف در چارچوب سیاستی و نهادی موجود، به ساده‌انگاری، تشتت و نبود انسجام در سطوح مختلف سیاستگذاری و اجرا در این حوزه منجر شده‌است. به‌دلیل محوریت نداشتن پژوهش، تخصص‌گرایی و برنامه‌ریزی جامع‌نگرانه، عمده اقدامات به‌صورت مقطعی و پروژه‌ای، جوشیده از دغدغه‌های فردی یا برخواسته از ادراک و تجربه زیسته محدود و ناقص شخصی بوده‌اند که به نتایج کم‌اثر و سطحی انجامیده‌است. 

* مغفول ماندن بسیاری از حوزه‌های موضوعی مورد نیاز مخاطب 

در این پژوهش، مغفول ماندن بسیاری از حوزه‌های موضوعی مورد نیاز مخاطب به‌عنوان چالش تولید و ترویج محتوای ادبی برای گروه کودک و نوجوان بیان شده و آمده است که آثار تألیفی از لحاظ موضوع‌یابی، مسئله‌مندی و نیازشناسی دچار ضعف جدی بوده و به بسیاری از بحران‌ها و مسائل آسیب‌زای دوره کودکی و نوجوانی کم‌توجهند. در چنین شرایطی، مخاطبان برای پاسخ به نیازها و دغدغه‌های خود، بیشتر سراغ آثار ترجمه‌ای و خارجی می‌روند که اغلب حاوی پیام‌هایی آسیب‌زا و ناسازگارند. 

* خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر

دیگر چالش این حوزه در این گزارش به خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر اشاره شده و آمده است که: فعالیت مؤثر و پیوسته در این حوزه مستلزم حضور و استقرار متخصصان دغدغه‌مند و مسئله‌شناس است. در شرایط کنونی، مجموع آثار تألیفی کمیّت و کیفیت مطلوبی نداشته و در زمینه پرورش و تربیت آفرینش‌گر و متخصص کودک و نوجوان و زیرساخت‌ها و مواد آموزشی مربوطه نیز خلأ جدی وجود دارد. آفرینش‌گران فعال و دغدغه‌مند کنونی نیز کم‌شمار بوده و در میان مخاطبان چندان شناخته شده نیستند. 

* فعالیت جزیره‌ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول

این پژوهش رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی و فعالیت جزیره‌ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول را به‌عنوان یکی از چالش‌های این حوزه معرفی کرده و توضیح می‌دهد که رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق یا تک‌محصول‌ها، اگرچه در کوتاه‌مدت جذب مخاطب را به‌همراه داشته و دستاوردساز است، اما نمی‌تواند به‌طور ماندگار و گسترده‌ای جریان‌سازی کرده و انس کودکان و نوجوانان با محتوای ادبی را نهادینه کند. عمده دستگاه‌ها و نهادهای مسئول در این حوزه ارتباط پایدار و تعامل پویایی با یکدیگر ندارند و اغلب فعالیت‌ها و برنامه‌های اصلی خود را در سطح درون‌سازمانی دنبال می‌کنند. به‌این‌ترتیب، اقدامات انجام شده تأثیر محدود و اندکی بر کلان وضعیت مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان گذاشته و هدف راهبردی مشخص و دستاورد ملموس و سنجش‌پذیری محقق نمی‌شود. 

* نظم‌دهی و انسجام‌بخشی به فعالیت‌های این حوزه

این پژوهش پیشنهاد می‌کند که نظم‌دهی و انسجام‌بخشی به فعالیت‌های این حوزه و راهبری سبد مصرف فرهنگی مخاطب کودک و نوجوان، به تدوین برنامه‌ای راهبردی و جامع (مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی) و به‌روزرسانی پیوسته آن نیازمند است. تعیین اولویت و رویکرد موضوعی و تنظیم نگاشت نهادی از لوازم اساسی چنین برنامه‌ای است. رصد و پایش مداوم زیست‌بوم فرهنگی کودک و نوجوان می‌تواند منجر به تصویری واضح از وضعیت مستقر شود. تصویری که می‌تواند یاریگر برنامه‌ریزان و آفرینش‌گران و تولیدکنندگان در ایده‌پردازی، خلق اثر، ترویج محتوا، بازاریابی و عرضه محصول باشد. 

* تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی

این پژوهش یکی از راهکارهای حل این چالش را تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی عنوان کرده و ادامه می‌دهد که در راستای افزایش تخصص‌گرایی و بهبود وضعیت تألیف، روندها و زیرساخت‌های کنونی باید به‌سمت تربیت و آموزش افراد مستعد، توانمندسازی آفرینش‌گران کنونی و نیز حمایت از آثار تألیفی مطلوب، تغییر مسیر یابند. ازاین‌رو، لازم است ضمن تقویت ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های آموزشی در مقاطع مختلف، در صنعت نشر و فعالیت‌های ترویجی نیز از آثار تألیف و بومی مطلوب پشتیبانی شود (مانند مشوق‌های مالیاتی و اعطای یارانه). 

در این پژوهش تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان به‌عنوان راهکار دیگر مطرح شده و در توضیح آن آمده است که تمرکز بر جایگاه‌های حقوقی و آفرینش‌گران موفق و ترویج و چهره‌سازی از آنها می‌تواند پیوند مستحکم‌تری میان مخاطبان و محتوای ادبی ایجاد کند. زیرا نهادها و آفرینش‌گران از امکان همراهی طولانی‌مدت و پیگیری پیوسته توسط مخاطب برخوردار بوده و ظرفیت بسیار بیشتری برای هویت‌بخشی، الگو‌آفرینی و سبک‌سازی دارند. 

* تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت‌های بازار فرهنگی

این پژوهش همچنین پیشنهاد تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت‌های بازار پردازی فرهنگی را مطرح کرده و بیان می‌کند که عرضه حداکثری محتوای ادبی مستلزم لحاظ ذائقه‌ها و گرایش‌های گوناگون مخاطب و قرار دادن محتوای مدنظر در زنجیره ارزش است. در صورت ایجاد پیوستاری در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در این حوزه، می‌توان منابع فرهنگی غنی دینی و بومی را به زبان کودک و نوجوان امروز فراوری کرد و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار پردازی فرهنگی به بازتولید چنین آفرینش‌هایی در قالب‌های گوناگون پرداخت.

* تقویت جریان اقتباس

راهکار دیگر مرکز پژوهش‌های مجلس در این پژوهش مبتنی بر تقویت جریان اقتباس و سرمایه‌گذاری در صنعت و پی نما مطرح شده که در توضیح آن بیان می‌کند که با تقویت جریان اقتباس می‌توان جهان‌های داستانی و شخصیت‌های بومی و آئینی را در قالب رمان بازآفرینی کرد و با نگارش فیلم‌نامه‌ها و بازی‌نامه‌های اقتباسی براساس رمان‌های پرمخاطب و غنی به گسترش جهان داستانی خلق شده در دیگر قالب‌های هنری و رسانه‌ای پرداخت. صنعت پی‌نما نیز ظرفیت فراوانی در شکوفایی زنجیره ارزش آثار ادبی داشته و می‌تواند حلقه اتصال کتاب و آثار نمایشی (به‌ویژه پویانمایی) باشد. با سرمایه‌گذاری در پی‌نما، هم مخاطب بالقوه‌ای برای آثار اقتباسی فراهم می‌شود و هم بهره‌وری فرایندهای تولید آثار نمایشی افزایش می‌یابد. رویکرد ارتباطات سازمانی در میان دستگاه‌های مسئول در این عرصه نیازمند بازنگری جدی است. همرسانی نیازها و ظرفیت‌ها میان مدارس، مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مساجد، فرهنگ‌سراها و دیگر نهادهای مرتبط و برقراری تعاملات هم‌افزا در این زمینه، ضروری است. 

در یکی جمع بندی نهایی محوری‌ترین مسائل و چالش‌های این حوزه از منظر سیاستی و تقنینی عبارتند از:
۱. نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان،
۲. مغفول ماندن بسیاری از حوزه های موضوعی مورد نیاز مخاطب،
۳. خلأ جدی در تألیف و تربیت آفرینش گر،
۴. رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی،
۵. فعالیت جزیره ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول.
در راستای مسائل یاد شده، این راهکارها پیشنهاد می شوند:
۱. تدوین برنامه راهبردی و تنظیم نگاشت نهادی،
۲. رصد و شناسایی مداوم نیازهای کودکان و نوجوانان،
۳. تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی،
۴. چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان،
۵. تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت های بازارپردازی فرهنگی،
۶. تقویت جریان اقتباس و سرمایه گذاری در صنعت پی نما (کمیک)،
۷. بهبود تعامل میان دستگاهی.

انتهای پیام/